شیر پروانه‌ای یکی از انواع شیرآلات صنعتی است که برای قطع و وصل جریان سیالات در خطوط لوله استفاده می شود. این شیرها به دلیل ساختار ساده و قیمت مناسب، کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف دارند.
معرفی شیر پروانه‌ای
شیر پروانه‌ای از یک دیسک و یک بدنه تشکیل شده است. دیسک این شیر به صورت افقی در بدنه قرار می گیرد و با چرخش خود، مسیر عبور سیال را باز یا بسته می کند.
در شیر پروانه‌ای، دیسک به صورت کامل در بدنه قرار نمی گیرد و در حالت باز، مقداری از سیال از اطراف دیسک عبور می کند. این امر باعث می شود که افت فشار سیال در شیر پروانه‌ای نسبت به شیر کشویی بیشتر باشد.
مشخصات شیر پروانه‌ای
شیر پروانه‌ای دارای مشخصات زیر است:
- نوع دیسک: دیسک شیر پروانه‌ای می تواند از جنس فلز، لاستیک یا ترکیبی از این دو باشد. دیسک های فلزی برای سیالات با دمای بالا و دیسک های لاستیکی برای سیالات خورنده استفاده می شوند.
- نوع بدنه: بدنه شیر پروانه‌ای می تواند از جنس چدن، فولاد، آلومینیوم یا استنلس استیل باشد. جنس بدنه باید متناسب با نوع سیال و فشار کاری شیر انتخاب شود.
- اندازه شیر: شیر پروانه‌ای در اندازه های مختلف از ½ اینچ تا 120 اینچ تولید می شود. اندازه شیر باید متناسب با قطر لوله کشی انتخاب شود.
- فشار کاری: فشار کاری شیر پروانه‌ای نشان دهنده حداکثر فشاری است که شیر می تواند تحمل کند. فشار کاری شیر باید متناسب با فشار کاری سیستم انتخاب شود.
کاربردهای شیر پروانه‌ای
شیر پروانه‌ای در صنایع مختلف برای قطع و وصل جریان سیالات استفاده می شود. برخی از کاربردهای شیر پروانه‌ای عبارتند از:
- آبرسانی: شیر پروانه‌ای در سیستم های آبرسانی برای قطع و وصل جریان آب آشامیدنی و آب صنعتی استفاده می شود.
- پالایشگاه ها: شیر پروانه‌ای در پالایشگاه ها برای کنترل جریان نفت خام، گاز طبیعی و سایر سیالات استفاده می شود.
- صنایع نفت و گاز: شیر پروانه‌ای در صنایع نفت و گاز برای کنترل جریان نفت خام، گاز طبیعی و سایر سیالات استفاده می شود.
- صنایع شیمیایی: شیر پروانه‌ای در صنایع شیمیایی برای کنترل جریان مواد شیمیایی استفاده می شود.
- صنایع غذایی: شیر پروانه‌ای در صنایع غذایی برای کنترل جریان مواد غذایی استفاده می شود.
نکات مهم در انتخاب شیر پروانه‌ای
در هنگام انتخاب شیر پروانه‌ای، باید به نکات زیر توجه شود:
- نوع سیال: نوع سیال باید با نوع دیسک و جنس بدنه شیر سازگار باشد.
- فشار کاری: فشار کاری شیر باید متناسب با فشار کاری سیستم باشد.
- اندازه شیر: اندازه شیر باید متناسب با قطر لوله کشی باشد.
مزایا و معایب شیر پروانه‌ای
شیر پروانه‌ای دارای مزایا و معایبی به شرح زیر است:
مزایا:
- ساختار ساده: شیر پروانه‌ای ساختار ساده ای دارد و تعمیر و نگهداری آن آسان است.
- قیمت مناسب: شیر پروانه‌ای نسبت به سایر انواع شیرآلات صنعتی قیمت مناسبی دارد.
- سرعت عملکرد بالا: شیر پروانه‌ای می تواند به سرعت باز یا بسته شود.
معایب:
- افت فشار زیاد: شیر پروانه‌ای افت فشار زیادی ایجاد می کند.
- عدم امکان تنظیم جریان دقیق: شیر پروانه‌ای برای تنظیم جریان دقیق مناسب نیست.
- احتمال فرسودگی دیسک: دیسک شیر پروانه‌ای ممکن است در اثر استفاده طولانی مدت فرسوده شود.
جمع بندی
شیر پروانه‌ای یکی از انواع شیرآلات صنعتی است که برای قطع و وصل جریان سیالات در خطوط لوله استفاده می شود. این شیرها به دلیل ساختار ساده و قیمت مناسب، کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف دارند.
